هورمون پرولاکتین چیست؟
یکی از هورمون های پروتئینی که غده هیپوفیز مغز آن را ترشح می کند و در شیر دادن زنان پس از زایمان نقش مهمی دارد هورمون پرولاکتین می باشد. در واقع این هورمون در مردان و خانم های غیر باردار بسیار کمتر از زنان باردار وجود دارد.
لازم به ذکر است که بدانید هورمون پرولاکتین در ترشح هورمون های استروژن و تستوسترون بسیار موثر میباشد و نقش مهمی در بارور شدن خانم ها و آقایون دارد.
به خاطر داشته باشید که اگر میزان این هورمون در بدن شما کم باشد نیاز است که متخصص مراجعه کنید تا با تشخیص و معاینات لازم برای شما داروهای مناسب را تجویز نماید تا تعادل این هورمون در بدن شما حفظ شود.
کارکردهایی هورمون پرولاکتین
نام دیگر این هورمون، لاکتوژن، ماموتروپ و لاکتوتروپ می باشد و همانطور که در ابتدای این مقاله هم عنوان کرده ایم نقش اصلی را در تحریک غدد شیرساز در سینه ایفا می‌کند.
در ضمن در سایر قسمت های بدن همچون کبد، کلیه و غدد تناسلی نیز این هورمون وجود دارد و در بروز میل جنسی نیز نقش بسیار مهمی دارد که غالبا با مکیدن سینه میزان این هورمون افزایش پیدا می کند.
از دیگر کارکردهای مهم هورمون پرولاکتین این است که بالا رفتن سطح آن در بدن خانم ها چرخه قاعدگی را مختل می‌کند. این امر به زنان کمک می‌کند تا در دوران شیردهی بدن خود را بازسازی کرده و برای بارداری بعدی آمادگی بیشتری کسب کنند.
سطوح نرمال هورمون پرولاکتین در بدن زن و مرد
- محدوده نرمال هورمون پرولاکتین برای مردان: 2 تا 18 نانوگرم در هر میلی لیتر
- محدوده نرمال هورمن پرولاکتین برای زنان غیر باردار: 2 تا 29 نانوگرم در هر میلی لیتر
- محدوده نرمال هورمون پرولاکتین برای زنان باردار: 10 تا 209 نانوگرم در هر میلی لیتر
عللی که باعث ترشح سطوح غیر نرمال پرولاکتین در خون می‌شوند
قبل تر به این مسئله اشاره کرده ایم که اگر میزان تولید این هورمون در بدن کم شود نیاز است که به یک متخصص مراجعه کنید تا با تجویز داروهای مناسب تعادل تولیئد هورمون پرولاکتین را در بدن حفظ نماید.
اما لازم است بدانید که عوامل مختل بسیاری وجود دارند که باعث ترشح غیر نرمال این هورمون در خون می شوند که در ادامه به چند نمونه از مهم ترین این عوامل اشاره کرده ایم.
- وجود تومور در غده هیپوفیز
- اختلالات مرتبط با غده هیپوتالاموس در مغز
- دچار بودن به اختلال آنورکسیا یا همان بی اشتهایی عصبی
- مصرف داروها ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای، آنتی سایکوتیک‌ها و داروهای کنترل فشار خون
- وجود آسیب‌های مرتبط با قفسه سینه
- بیماری‌هایی نظیر مشکلات کبدی، نارسایی‌های کلیوی و سندروم تخمدان پلی کیستیک
نشانه‌های ترشح نامتعادل هورمون پرولاکتین
- ترشحات غیر طبیعی سینه، پریود نشدن یا باردار نشدن خانم‌ها
- حساسیت بیش از حد به سینه یا خشکی ناحیه واژینال برای خانم‌ها
- بزرگ شدن سینه یا در موارد بسیار نادر ترشح از سینه در مردها
- کاهش و ضعف بینایی
- سردرد های مکرر و بی دلیل
- کاهش تمایلات جنسی
- احساس مشکل هنگام نعوظ در مردها
بیماری‌های ناشی از ترشحات غیر طبیعی هورمون پرولاکتین
زمانیکه هورمون پرولاکتین به صورت غیر طبیعی شروع به ترشح کردن درخون می کند مشکلات و بیماری های متعددی را با خود به همراه دارد. بیماری هایی همچون:
- پرولاکتینوما
- هیپرپرولاكتینمی ناشی از مصرف داروها
- کم کاری غده‌ی تیروئید
- هیپرپرولاكتینمی بی علت
در ادامه قصد داریم بیشتر درباره بیماری های ناشی از ترشحات غیر طبیعی هورمون پرولاکتین با شما صحبت کنیم.
پرولاکتینوما
اولین بیماری که در اثر ترشحات غیر طبیعی هورمون پرولاکتین ممکن است به آن دچار شوید بیماری پرولاکتینوما می باشد. این بیماری یک تومور داخل غذه هیپوفیز است که باعث افزایش بیش از حد ترشح هورمون پرولاکتین می شود.
هیپرپرولاكتینمی ناشی از مصرف داروها
در برخی مواقع ممکن است که شما دارویی را مصرف کنید که باعث افزایش هورمون پرولاکیتن در خون می شود. زمانیکه به پزشک متخصص مراجعه کنید به شما توصیه خواهد شد که طریقه مصرف داروهای خود را تغییر داده و یا مصرف آن ها را برای 3 الی 4 روز قطع کنید.
بعد از گذراندن این چند روز مجدد آزمایش دهید. بعد از مشخص شدن نتیجه آزمایش خون باید در مورد دارویی که مصرف می‌کردید تصمیم گرفته شود.
کم کاری غده‌ی تیروئید
افرادی که دچار مشکل تیروئید می باشند چه تیروئید کم کار و چه تیروئید پرکار باید نکات بهداشتی را به خوبی برای سلامت سیستم ایمنی بدن خود رعایت کنند.
زمانیکه با آزمایش ها و معاینات لازم مشخص شود که دچارهیپرپرولاكتینمی بخاطر کم کاری تیروئید می باشید باید برای درمان از داروهای هورمون تیروئیدی استفاده کنید.
هیپرپرولاكتینمی بی علت
علاوه بر بیماری هایی که در متن بالا به آن ها اشاره کرده ایم و ذکر کرده ایم که بیماری‌های ناشی از ترشحات غیر طبیعی هورمون پرولاکتین می باشند حال می خواهیم به آخرین بیماری در این مورد اشاره داشته باشیم که بدون علت رخ می دهد.
هیپرپرولاکتینمی بی علت که به آن ایدیوپاتیک هم می‌گویند زمانی است که پزشک نتوانسته هیچ علتی برای مشکل پیدا کند.
در برخی از بیماران با گذشت زمان سطح ترشح پرولاکتین به حالت نرمال برمیگردد اما اگر بعد از چند ماه این اتفاق نیفتد بیمار تحت درمان با قرص‌های كابرگولین و یا بروموكریپتین قرار میگیرد.
کدام داروها روی هورمون پرولاکتین اثر می‌گذارند؟
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
- خواب آورها
- آمفتامین ها
- داروهای فشار خون بالا (رزرپین، وراپامیل، متیل دوپا)
- داروهای درمان رفلاکس معده مانند سایمتدین
- استروژن
روش های درمان پرولاکتین
- تجویز دارو
- جراحی
- پرتو درمان
تجویز دارو
داروهای بروموکریپتین و کابرگولین باعث کاهش پرولاکتین می‌شوند.
جراحی
برای برداشتن تومورهای غده هیپوفیز از جراحی استفاده می‌شود.
پرتو درمانی
در صورتیکه دوروش دارو درمانی و جرای نتیجه ای نداشته باشند از روش درمانی پرتودرمانی استفاده می شود که جهت کوچک کردن تومور غده هیپوفیز مورد استفاده قرار میگیرد.
[faq title=”سوالات مربوط به هورمون پرولاکتین” open1st=”1″ openAll=”0″][faq_item title=”سطح بالای هورمون پرولاکتین باعث چه مشکلاتی در زنان و مردان می شود؟” number=”1″]پرولاکتین اضافی می تواند باعث تولید شیر مادر در مردان و زنانی که باردار و شیرده نیستند می شود. در زنان ، پرولاکتین بیش از حد نیز می تواند باعث مشکلات قاعدگی و ناباروری شود (عدم توانایی در بارداری). در مردان ، می تواند منجر به کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ (ED) شود.
[/faq_item][faq_item title=”چه عواملی باعث افزایش پرولاکتین در زنان می شود؟” number=”2″]هورمون های آن به تنظیم عملکردهای مهم مانند رشد ، متابولیسم ، فشار خون و تولید مثل کمک می کنند. سایر دلایل احتمالی تولید بیش از حد پرولاکتین شامل داروها ، انواع دیگر تومورهای هیپوفیز ، غده تیروئید کم کار ، تحریک مداوم قفسه سینه ، بارداری و شیردهی است.[/faq_item][faq_item title=”عملکرد هورمون پرولاکتین چیست؟” number=”3″]پرولاکتین به صدها عملکرد فیزیولوژیکی کمک می کند ، اما دو مسئولیت اصلی تولید شیر و تولید غدد پستانی در بافت های پستان است. پرولاکتین باعث رشد آلوئول های پستانی می شود که از اجزای غده پستانی هستند ، جایی که تولید واقعی شیر اتفاق می افتد.[/faq_item][/faq]