عملکردهای شناختی چیست؟
مجموعه توانایی های ذهنی ما هستند که توسط بخش های مختلف مغز یا شبکه های عصبی مغز ما کنترل می شوند، مانند توان توجه، تمرکز، حافظه، انعطاف پذیری ذهنی و …
همانطور که ممکن است چشم برخی از ما ضعیف باشد و باعث شود تیز بینی ما کاهش پیدا کند، به همان سادگی ممکن است به دلایل مختلف مانند ژنتیک، فشار روانی طولانی مدت، اختلالات عصبی، اختلالات روانی و … شبکه های عصبی مرتبط با توانایی های ذهنی(شناختی) آسیب ببینند و ما شاهد کاهش توانایی های مربوطه آنها باشیم و این باعث می‌شود که فرد، کمتر از توانایی های هوشی و پشتکاری که به خرج می‌دهد، بازدهی داشته باشد و به طور مثال برای حفظ توجهش به روی کارها، ناگزیر است که تلاش زیادی بکند و به سرعت خسته می‌شود. حال آنکه یک فرد دیگر برای انجام همان کار نیاز به زور زدن و تحمل رنج ندارد و خیلی راحت تر فقط به تلاشش ادامه می‌دهد.
آیا می‌توان برای این ضعف ها کاری کرد؟
خوشبختانه مطالعات علوم اعصاب تایید کننده این مسئله بوده اند که مداخلات بازتوانی شناختی (CRT), باعث ترمیم شبکه های عصبی مربوطه و افزایش توانمندی عملکردهای ذهنی می‌شوند.
عوامل موثر در عملکرد شناختی
علم عملکرد شناختی به ما کمک می‌کند تا نحوه عملکرد ذهن و فرآیندهای ذهنی انسان را درک کنیم. عملکردهای شناختی عبارتند از:
- حافظه
حافظه بخشی اساسی از عملکردهای شناختی است. این شامل حافظه کوتاه‌مدت و حافظه بلندمدت می‌شود. حافظه نقش اساسی در یادگیری، حل مسائل و تصمیم‌گیری دارد. - توجه
توجه به این معناست که فرد توانمند است به اطلاعات مهم ترین و تمرکز کند. توجه به عنوان یکی از پایه‌های ادراک و فهم اطلاعات اهمیت دارد. - زبان
زبان نقش مهمی در عملکرد شناختی ایفا می‌کند. این شامل درک زبان، تولید زبان و فهم نحوه استفاده از زبان است. - حل مسئله
توانایی حل مسائل نیز جزء عملکردهای شناختی است. این شامل تفکر منطقی، تحلیل و ارتباط دادن اطلاعات به منظور یافتن راه‌حل‌های مناسب می‌شود.
تاثیر عملکرد شناختی بر روی سلامت ذهن
عملکرد شناختی بر روی سلامت ذهن تاثیرهای زیادی دارند. از آنجایی که امروزه افراد زیدی با مشکلات ذهنی مواجه هستند، با عملکردهای شناختی می توانند آن ها را رفع کنند. در ادامه به بیشترین تاثیرات عملرکرد شناختی بر روی سلامت ذهن سخن می گوییم.
افزایش حافظه با عملکرد شناختی
آموزش و تمرین مغز می‌تواند حافظه را بهبود بخشیده و افراد را در مواجهه با چالش‌های زندگی مجهزتر کند. تکنیک‌هایی مانند حل انواع پازل‌ها و بازی‌های ذهنی میتوانند به افزایش حافظه کمک کنند.
تمرین توجه و مدیتیشن
تمرین توجه می‌تواند به بهبود کارایی افراد در کارهای روزمره و تصمیم‌گیری کمک کند. مثلاً، مدیتیشن و تکنیک‌های تنفسی میتوانند توجه را تقویت کرده و استرس را کاهش دهند.
زبان و ارتباط اجتماعی
مطالعه، نوشتن و مشارکت فعال در گفتگوها میتوانند مهارت‌های زبانی را بهبود دهند و در نتیجه ارتباطات اجتماعی را تقویت کنند.
عملکرد شناختی در زندگی روزمره
عملکرد شناختی در زندگی روزمره هم تاثیر بسیار زیادی دارد. این عمل موجب می شود تا در زندگی روزمره هم موفق تر باشیم. اما این عملکرد بر روی تحصیل و کار نسبت به باقی کارها تاثیر بیشتری دارد. در واقععملکردهای شناختی در تحصیل نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. افراد با حافظه قوی‌تر، تمرکز بیشتر و توانایی حل مسائل بهتر، بهترین نتایج تحصیلی را خواهند داشت.
در محیط کار نیز، افراد با عملکردهای شناختی بهتر میتوانند با چالش‌ها بهتر برخورد کنند. توانایی تصمیم‌گیری، حل مسائل و ارتباط موثر در محیط کار از اهمیت زیادی برخوردار است.
جمع بندی
عملکرد شناختی اساسی‌ترین عناصر درک و ادراک ذهنی انسان هستند. با توجه به اهمیت آن در زندگی روزمره، تمرین و بهبود این عملکردها می‌تواند به افراد کمک کند تا با چالش‌ها بهتر برخورد کنند و عملکرد بهتری در زندگی داشته باشند. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر نجات با انجام مداخلات بازتوانی شناختی (CRT), باعث ترمیم شبکه های عصبی مربوطه و افزایش توانمندی عملکردهای ذهنی خود شوید.
سوالات متداول
- چرا برخی افراد به دلایل مختلف ممکن است عملکردهای شناختی خود را کاهش دهند؟
عللی همچون ژنتیک، فشار روانی طولانی مدت، اختلالات عصبی و روانی میتوانند باعث آسیب به شبکههای عصبی مرتبط با عملکرد شناختی شوند و منجر به کاهش توانایی‌های مرتبط گردند.
- چگونه مداخلات بازتوانی شناختی میتوانند به ترمیم شبکههای عصبی و افزایش توانمندی عملکردهای ذهنی کمک کنند؟
مطالعات علوم اعصاب نشان میدهند که مداخلات بازتوانی شناختی مانند CRT میتوانند به ترمیم شبکههای عصبی مرتبط کمک کرده و توانمندی عملکردهای ذهنی را افزایش دهند.
- چه تاثیراتی عملکردهای شناختی بر روی سلامت ذهن دارند؟
عملکرد شناختی تأثیر زیادی بر سلامت ذهن دارند و میتوانند به بهبود مشکلات ذهنی کمک نمایند. از این جهت، ممکن است باعث کاهش استرس، افزایش تمرکز و بهبود حالت عمومی شود.