کتامین‌تراپی چیست؟
کتامین‌تراپی، روشی نوین در درمان اختلالات روانی مانند افسردگی مقاوم به درمان، اضطراب و PTSD است که با استفاده از داروی کتامین صورت می‌گیرد. این دارو با اثرگذاری بر گیرنده‌های NMDA در مغز، به بهبود عملکرد سیناپسی و کاهش علائم بیماری کمک می‌کند. کتامین درمانی به دلیل سرعت اثرگذاری و کارآمدی در مواردی که درمان‌های دیگر موفق نبوده‌اند، مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، این روش درمانی نیز مانند هر روش دیگری، دارای عوارض جانبی و محدودیت‌هایی است و باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود. در ادامه یه معرفی این درمان و مزایا و مراقبت های ان می پردازیم.
آشنایی با کتامین تراپی
کتامین‌تراپی معمولاً برای افرادی که به درمان‌های معمول افسردگی پاسخ نداده‌اند، تجویز می‌شود. این روش درمانی نه تنها در درمان افسردگی، بلکه در کنترل اختلالات روانی دیگری مانند اضطراب، استرس شدید، اختلال دوقطبی و افکار خودکشی نیز کاربرد دارد. با این حال، قبل از شروع هرگونه درمان با کتامین، لازم است با پزشک متخصص مشورت کرده و از مزایا و خطرات آن به طور کامل آگاه شوید.
عوارض کتامین درمانی
کتامین‌درمانی به‌عنوان یک روش درمانی امیدوارکننده برای افسردگی مقاوم، در عین حال دارای برخی عوارض جانبی است. این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند و شامل گشاد شدن مردمک چشم، سرگیجه، احساس سرخوشی، تعریق زیاد، هذیان‌گویی و اختلال در گفتار می‌شود. این علائم معمولاً پس از گذشت مدت کوتاهی معمولا 20 تا 30 دقیقه از بین می‌روند. با این حال، مهم است بدانید که این روش درمانی مانند هر روش درمانی دیگری، خطراتی دارد و باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود. قبل از تصمیم‌گیری برای انجام کتامین‌تراپی، حتماً با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات آن به طور کامل مشورت کنید.
کاربرد کتامین
کتامین‌تراپی به‌عنوان یک روش درمانی نوین، در درمان طیف وسیعی از اختلالات روانی و جسمی کاربرد دارد. این روش درمانی به ویژه برای بیمارانی که به درمان‌های معمول پاسخ نداده‌اند، بسیار موثر است. کتامین در درمان افسردگی مقاوم به درمان، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اضطراب شدید نتایج چشمگیری داشته است. همچنین، این دارو در کاهش دردهای مزمن که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، موثر واقع شده است. با اثرگذاری بر گیرنده‌های NMDA در مغز، کتامین به بهبود عملکرد سیناپسی و کاهش علائم بیماری کمک می‌کند.
انواع روش‌های تجویز کتامین
کتامین‌تراپی به عنوان یک داروی امیدوارکننده در درمان افسردگی مقاوم، به روش‌های مختلفی قابل تجویز است. رایج‌ترین روش‌ها عبارتند از:
اسپری بینی اسکتامین (Spravato)
اسپری بینی اسکتامین که تنها شکل تایید شده کتامین برای درمان افسردگی مقاوم است، نباید به صورت خودسرانه استفاده شود. بیماران مبتلا به افسردگی مقاوم علاوه بر ادامه مصرف داروهای ضد افسردگی تجویزی، باید این اسپری را در مطب پزشک و تحت نظارت وی دریافت کنند. پس از هر نوبت مصرف، بیمار به مدت دو ساعت تحت مراقبت قرار می‌گیرد. دوره درمان معمولاً شامل دو جلسه در هفته به مدت یک تا چهار هفته است و سپس به تدریج تعداد جلسات و فاصله بین آن‌ها کاهش می‌یابد.
تزریق وریدی (IV)
در این روش کتامین‌تراپی، به صورت مستقیم به داخل ورید تزریق می‌شود. این روش یکی از رایج‌ترین روش‌های تجویز کتامین است، اما هنوز توسط FDA برای درمان افسردگی تایید نشده است.
قرص‌های پاستیلی
برخی از پزشکان از قرص‌های پاستیلی حاوی کتامین برای درمان افسردگی استفاده می‌کنند. این روش نیز مانند سایر روش‌های غیر از اسپری بینی اسکتامین، هنوز توسط FDA تایید نشده است.
مزایای کتامین تراپی
برخی از مزایای کتامین‌تراپی عبارتند از:
- کاهش افکار خودکشی
- کاهش افکار خودازاری
- کاهش علائم استرس و اضطراب
- بهبود سریع
کتامین‌تراپی چقدر زمان می‌برد؟
کتامین‌تراپی به‌عنوان یکی از روش‌های درمانی برای افسردگی و سایر اختلالات روانی مانند اختلال دوقطبی، افکار خودکشی، معمولاً با تزریق وریدی انجام می‌شود. مدت زمان هر جلسه کتامین‌درمانی به طور متوسط بین 45 تا 60 دقیقه است. در این مدت، داروی کتامین به صورت تدریجی به بیمار تزریق می‌شود و اثرات درمانی خود را آغاز می‌کند. البته طول مدت درمان و تعداد جلسات مورد نیاز برای هر بیمار، بسته به شدت بیماری و پاسخ فرد به درمان، متفاوت است.
مراقبت های بعد از کتامین تراپی
کتامین درمانی معمولاً به خوبی تحمل می‌شود و بیماران اغلب احساس آرامش و خواب‌آلودگی را در طول تزریق تجربه می‌کنند. عوارض جانبی رایج شامل افزایش موقت فشار خون، حالت تهوع و تغییرات بینایی مانند دوبینی یا توهمات خفیف است که معمولاً پس از پایان تزریق برطرف می‌شوند. برای ارزیابی اثربخشی درمان، معمولاً سه تزریق اولیه انجام می‌شود و در صورت پاسخ مثبت، ممکن است جلسات بیشتری تجویز گردد. به‌طور کلی، بیماران بین ۶ تا ۸ تزریق دریافت می‌کنند و پس از آن، روانپزشک تصمیم می‌گیرد که آیا به تزریق‌های بیشتری نیاز است یا اینکه نیاز به گزیته های درمان دیگری است.
کتامین تراپی برای چه کسانی مناسب نمی باشد؟
کتامین‌تراپی، اگرچه روشی موثر برای درمان برخی اختلالات روانی مانند افسردگی است، اما برای همه افراد مناسب نیست. افرادی که دارای بیماری‌های خاصی هستند، مانند بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های قلبی عروقی، یا اختلالات روانی شدید، معمولاً نمی‌توانند از این روش درمانی استفاده کنند. همچنین، زنان باردار و افرادی که سابقه سوء مصرف مواد مخدر دارند، از جمله افرادی هستند که باید از کتامین درمانی اجتناب کنند. بنابراین، قبل از شروع هرگونه درمان با کتامین، لازم است که بیمار به طور کامل شرایط خود را با پزشک متخصص در میان بگذارد تا از مناسب بودن این روش درمانی برای او اطمینان حاصل شود.